Hemen duzue ARGIAko blogeko pasartea:
Marie-Monique Robin-en aholkua jarraituz aproba txiki bat egin dut eta kontu batekin buzeatzen hasi naiz itsaso horretan. Pertsona batek pasatako informazioa izan da nire ikerketa txikiaren abiapuntu. “Begiraiozu Jaurlaritzako Ingurumen sailaren atarian dagoen dokumentu honi eta konturatuko zara nora eramango dituzten Zubietako eskoriak”, esan dit. Eta hor agertu da izena: Mutiloa.
“En caso de que las escorias tratadas no tengan salida (…) los excedentes se dirigiran a vertederos de residuos no peligrosos, concretamente al vertedero de Lurpe (Mutiloa)”. Bagenekien, Aldundiko arduradunek hala esanda, Zubietako erraustegiko errauts toxikoak Euskal Herritik kanpora bidaliko zituztela, baina… eta eskoriak? Inkognita bat zen urtero sortuko diren milaka tona hondakin kutsagarriak nora eramango ote ziren. Bada, erantzuna Interneten genuen, RESA enpresak egindako Ingurumen-inpaktuaren Ikerketa eta Proiektu Teknikoa dokumentuan (441 orrialdean). Mutiloako Lurpe zabortegira joango dira, “beste irteerarik” aurkitzen ez bazaie (gauza oso probablea).
Lurpe zabortegia Cespa Gestión de Residuos enpresak kontrolatzen du. 1998an ekin zion enpresa horrek zabortegi zahar bat “berreskuratzeari”, industriako hondakinak botatzeko. Zazpi milioi euroko inbertsioaren ondoren, 2006an inauguratu zuten eta 3.000.000 m3 hondakin jasotzeko ahalmena du; hondakin inerteez gain, amiantoarekin kutsatutako hondakinak ere bertara eramaten dira. Zulo hori bete nahi dute, bada, erraustegiko eskoriez.
Cespa G.R-k 22 milioiko irabaziak izan zituen iaz hondakinen inguruko aktibitateengatik. Katalunian ditu negozio gehienak, baina baita Euskal Herrian ere. Zehazki, hainbat zabortegi berezi ditu eta hondakinen bilketaz eta garraioaz ere arduratzen da. Cespa, Ferrovial talde erraldoiak kontrolatzen du ehuneko ehunean. Zein daude Ferrovialen atzean? Besteak beste, bertako lehendakariorde da Santiago Bergareche, enpresa gizon bilbotar ezaguna, Cepsa petrolerako lehendakaria ere badena eta… Vocento taldeko Administrazio kontseiluko kidea. Ergo: Zubietako erraustegiko eskoriekin negozioa egingo duen enpresaren jabeak Diario Vascon ere agintzen du.
Juan Ignacio Escala: Cespatik Administrazio publikora
Beste ari mutur bati ere hel diezaiokegu: Juan Ignacio Escala Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Kalitatearen zuzendariarengana garamatzana. Escalak Cespari estuki loturiko hamar urteko ibilbidea du atzean. 1999an, Mutiloako zabortegia birmoldatzeko prozesuan bera ibili zen, Cespa G.R-ren ordezkari; 2004an hitzaldia eman zuen ISRk Bilbon birziklapenaz antolatutako konbentzio batean, hau ere Cespa-ren izenean; 2008an Legazpiko ontzi arinen klasifikazio plantaren gerentea zen Cesparen eskutik; eta 2009ko uztailean, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Kalitatearen zuzendari izendatua izan ondoren, Cesparen apoderatu gisa azaltzen zaigu oraindik. Cespa enpresan ardura handiak izan dituen pertsonak gaur egun enpresa horretan segitzen duenentz ez da ageri Interneten. Baina badakigu Cespak etekinak aterako dituela Zubietako eskoriekin…
2010eko apirilaren 29an, erraustegiaren proiektuak ingurumen baimena jaso zuen. El País-en arabera, Hondakinen Partzuergoak Jaurlaritzan egindako “kontsulten” emaitza izan zen hura. Non “galdetu” zuten Carlos Ormazabal eta enparauek? Ingurumen Kalitatearen zuzendaritzan. Imajina dezakegu Juan Ignacio Escalak nola errezibitu zituen.
Horra trinomioa osaturik: mass media, administrazio publikoa eta enpresa pribatua.
Erraustegiarekin zabortegien garaia amaituko dela esan dute ponpa handiz, baina Mutiloako Lurpera 60.000 tona eskoria eramango dituzte urtero Zubietatik, eta kamioiak ibiliko dira egunero joan etorrian horretarako –Ormaiztegiko herrigunetik du sarrera zabortegiak, Google Earth-eko irudian ikus daitekeenez–. Eskoriak kutsagarriak dira oso, metal astunak izaten dituzte eta erraustegien parriletan geratutako gai toxikoak ere bai. Jakin nahiko nuke zer iritzi duten mutiloarrek, ormaiztegiarrek eta Gipuzkoako goierritarrek, honetaz guztiaz.